Saznajte šta se na početku trudnoće dešava sa vašim tijelom i kroz koje promjene prolazi plod.

Plod i njegov razvoj

Prvih 8 nedelja

Tri sedmice nakon prvog dana vaše posljednje menstruacije oplođena jajna ćelija polako se kroz jajovod kreće prema materici. Jajna ćelija tokom ovog puta započinje svoju diobu, a dok stigne u utrobu postaje masa od 100 ćelija koja se zove embrion, koji potom nastavlja svoj rast. Na kraju svog puta embrion se spaja sa sluzokožom materice. Ovaj proces zove se implantacija.

U periodu od četvrte do pete nedelje vanjske ćelije embriona se, kao korijenje, spajaju sa dovodima krvi u majčinom tijelu. Unutrašnje ćelije se razvijaju u dva, a kasnije u tri sloja. Svaki od ovih slojeva kasnije se razvija u dijelove tijela. Jedan dio se razvija u mozak, nervni sistem, kožu, oči i uši, drugi dio u pluća, stomak i želudac, a treći u srce, krv, mišiće i kosti.

Peta sedmica je period kada ženama prvi put od začeća izostane menstruacija i kad većina žena postaje svjesna činjenice da su trudne. Ovo je period kada počinje da se stvara bebin nervni sistem. Stvara se žlijeb u gornjem sloju ćelija embriona, iz kojeg se razvije neuralna cijev. Iz ovog se stvara bebin mozak, kičmena moždina, tako da cijev ima „glaveni kraj“ i „repni kraj“. U isto vrijeme počinje da se razvija srce, a formiraju se i prvi krvni sudovi. Niti ovih sudova spojeni su sa matericom i vremenom se razvijaju u pupčanu vrpcu.

U šestoj i sedmoj sedmici stvara se izbočina na mjestu gdje se razvija srce i ispupčenje na mjestu glave, jer je mozak već počeo da se formira. Srce počinje da kuca i može da se vidi na ultrazvuku.
Rupice na dijelu za glavu postaće uši, a stvaraju se i zadebljanja na mjestu gdje će biti oči.

Na tijelu stvaraju se male izbočine na mjestima gdje će biti mišići i kosti, a nastaju i male otekline na mjestim gdje će se formirati ruke i noge.

U sedmoj nedelji embrion je narastao do 10 milimetara u dužinu.

9 – 12 nedelja

Nakon osme sedmice beba se naziva fetus. Do sad su počele da se formiraju crte lica, oči postaju primjetnije i dobijaju malo boje. Formirana su usta i jezik, javljaju se počeci šaka i stopala, sa ispupčenjima na mjestima gdje će se formirati prsti. Razvijaju se svi važniji unutrašnji organi: srce, mozak, pluća, bubrezi, jetra i želudac. U devetoj sedmici beba je narasla do 22 milimetra u dužinu.

Dvanaest sedmica nakon začeća fetus je potpuno formiran. Svi njegovi organi, mišići, udovi i kosti su na svom mjestu, a i polni organi su prilično razvijeni. Od ovog trenutka fetus započinje proces rasta i razvijanja. Od dvanaeste sedmice beba već počinje da se kreće, ali majka te pokrete još uvijek ne može da osjeti.

13 – 16 nedelja

Do četrnaeste sedmice otkucaji bebinog srca su jaki i odlično se čuju na ultrazvuku. Otkucaji srca su izuzetno brzi, gotovo dva puta brzi od normalnih otkucaja kod odrasle osobe.

U četrnaestoj sedmici beba je dugačka oko 85 milimetara. Vaša trudnoća u ovom periodu tek postaje vidljiva, mada primjetnost trudnoće zna da varira od žene do žene.

17 – 20 nedelja

U ovom periodu beba počinje da raste sve brže i brže. Tijelo postaje sve veće, a glava i ostatak tijela postaju sve proporcionalniji. Crte lica postaju sve izraženije i sve više liče na ljudsko lice, a počinje i da raste kosa, obrve i trepavice. Prsti i nokti takođe rastu i beba već sad ima razvijenu mogućnost stiska šake. Javljaju se i linije na prstima, pa beba u ovom periodu već ima svoje jedinstvene otiske prstiju.

Majka će u ovom periodu početi da osjeća i prve pokrete bebe. U početku će osjetiti kao neku vrstu lepršanja ili stvaranja mjehurića. Ovi pokreti mogu podsjećati na osjećaj kada imate problema sa probavom.

Nešto kasnije pokreti će postajati sve jasniji i više ih nećete miješati sa nekim drugim osjećajima, a moći ćete i da vidite kad se beba bude ritala. Često ćete po pokretima na stomaku tačno moći da prepoznate šta je šaka, šta stopalo, a šta glava.

21 – 24 nedelja

Negdje oko 22 nedelje beba postaje prekrivena finim pahuljastim dlačicama koje se zovu lanugo.
Još uvijek se ne zna tačna svrha ovih dlačica, ali se pretpostavlja da nastaju kako bi bebu održale u odgovarajućoj temperaturi. Lanugo nestaje neposredno prije poroda, ali se ponekad dio zadrži i nestane kasnije.

Nakon 24 nedjelje beba ima šansu da preživi ukoliko se prerano porodi. Većina beba rođena prije 24 nedjelje nema šansu da preživi jer im se pluća i drugi vitalni organi nisu razvili u potpunosti.

Uslovi i njega koje se pružaju u modernim neonatalnim jedinicama omogućavaju sve većem i većem broju prerano rođenih beba da prežive. Ipak, za bebe rođene u ovom periodu postoji veliki rizik od određenih poremećaja i invaliditeta.

25 – 28 nedelja

Beba počinje intenzivno da se pomjera, i sad već reaguje na zvučne nadražaje i na dodir. Glasan zvuk u blizini može je navesti na ritanje i agresivnije pokrete. Takođe počinje da guta male količine amnionske tečnosti u kojoj pliva i izbacuje male količine urina. Ponekad beba može da počne da štuca, a majka može da osjeti njene pokrete pri svakom štucanju.

U ovom periodu bebe veoma često počinju da stvaraju svoj ritam spavanja i buđenja. On se ponekad ne poklapa sa majčinim ritmom, pa nisu neuobičajeni slučajevi da se vaša beba probudi i počne da se rita kad vi zaspite.

Otkucaji bebinog srca sad već mogu da se čuju kroz stetoskop, a vaš partner čak može da čuje otkucaje ukoliko prisloni uho na vaš stomak, mada je jako teško pronaći odgovarajući dio tijela gdje se srce nalazi.

Beba je sad prekrivena bijelom supstancom koja se zove verniks. Smatra se da ova supstanca štiti bebinu kožu dok pluta u amnionskoj tekućini. Većina verniksa nestane prije rođenja.

Negdje oko 26 nedelje beba po prvi put otvori oči. U gotovo svim slučajevima boja očiju je plava ili tamno plava, iako to ne znači da boja očiju neće biti drugačija kad se beba rodi. Tek nekoliko sedmica nakon rođenja formira se ona boja koju će vaša beba imati.

29 – 32 nedelja

U tridesetoj nedelji dužina bebe iznosi oko 35 centimetara. Beba postaje sve deblja, tako da koža koja je do sad bila prilično naborana postaje sve glađa.

I masni verniks i pahuljasti velugo sad počinju da nestaju. Do trideset druge nedelje u većini slučajeva beba leži sa glavom prema dole, spremna za porođaj.

33 – 36 nedelja

Bebin mozak i nervni sistem su sad potpuno formirani. Kosti postaju sve tvrđe, ali će kosti lobanje ostati mekše i razdvojene kako bi beba lakše putovala kroz porođajni kanal. Testisi kod muških beba počinju da se povlače iz abdomena u skrotum.

Majke u ovom periodu mogu da osjete znake predporođajnih procesa. To su najčešće Brakston Hiks kontrakcije, koje predstavljaju slabiji oblik kontrakcija koje traju do 25 sekundi. Iako nisu pretjerano bolne mogu da izazovu osjećaj nelagode kod majke.

Pročitaj više: 34. nedelja trudnoće

37 – 40 nedelja

Ponekad je moguće da se bebina glava prije porođaja pomjeri u pelvis, pa se kaže da je beba postavljena za porođaj, a ponekad se to desi tek kad porođaj počne.

Amnionska tekućina se u bebinim crijevima pretvara u izmet, a pahuljaste dlačice (lanugo) koje su prekrivale vašu bebu sada su gotovo nestale.

Do četrdesete nedelje vaša beba je spremna za porođaj, ali ne uzbuđujte se ako se ništa ne desi jer nije neuobičajeno da trudnoće traju i do četrdeset druge ili četrdeset treće nedelje.

41+ nedelja

Trudnoća obično traje 40 sedmica. Većina žena se porodi u ovom periodu, eventualno nedelju ranije ili nedelju kasnije.

Ako vaš porođaj ne počne nakon četrdeset prve sedmice babica će vam preporučiti vaginalni pregled kojim se stimuliše cerviks (dio materice) da počne da proizvodi hormone koji će pokrenuti prirodni porođaj.

Ukoliko ovo ne želite, a porođaj i dalje kasni, doktor će vam predložiti indukovani porođaj. Ukoliko ni ovo ne želite, a trudnoća traje i u 42 nedelji, doktor će pratiti vaš razvoj i razvoj vaše bebe, kontrolišući njene otkucaje srca preko ultrazvuka. Ako u nekom trenutku zdravlje vaše bebe postane ugroženo, doktor će vam opet predložiti indukovani porođaj.