Depresivno raspoloženje, poremećaj sna ili apetita te zamor su samo neki od faktora koji upućuju na postpartalnu depresiju.
Postpartalna depresija je psihički poremećaj, koji se javlja nakon poroda, a ispoljava se simptomima disforičnog ili depresivnog raspoloženja, poremećaja sna i apetita, psihomotorni nemir, zamor, osjćaj krivice i suicidalne ideje. Prevalencija post partalne depresije je između osam i 15%, i tri puta se češće javlja u prva tri mjeseca nakon poroda u odnosu na razdoblje od šest mjeseci i godinu dana po porodu.
Etiopatogeneza je vrlo složena i nije posve razjašnjena. Hipoteza hormonalne podloge postpartalne depresije slična je hipotezi o hormonalnoj bazi promjena raspoloženja u PMS-u i menopauzi.
Prvih nekoliko dana nakon poroda nivo progesterona, estradiola i slobodne frakcije estradiola značajno pada za oko 90-95%. U periodu ovih hormonalnih promjena, žene klinički često imaju simptome postpartalne tuge, znatno češće nego sliku početka postpartalne depresije.
Neke su studije pokazale da nivo estrogena pokazuje signifikantno niže vrijednosti u 36. nedjelji trudnoće i 2. dana nakon poroda kod depresivnih žena u poređenju sa onima koje nisu pokazivale znakove depresije. Interakcija hiperprodukcije vezanog i slobodnog kortizola pred porođaj i nagli pad vrijednosti kortizola nakon poroda, takođe se smatraju mogućim uzrokom postpartalne promjene raspoloženja.
Nivo prolaktina dostiže najviše vrijednosti krajem trudnoće, nakon porođaja je pad prolaktina značajno sporiji u odnosu na gonadalne hormone. Kod žena koje nisu trudne, visok nivo prolaktina se povezuje sa simptomima depresije, anksioznosti i disforičnosti. Prema nekim studijama hipotiroidizam se povezuje sa nastankom postpartalne depresije, naročito ako počinje dvije sedmice nakon porođaja.
Takođe je pokazano kako žene sa pozitivnim antitijelima na tiroidne hormone imaju u poređenju sa ženama koje imaju negativna antitijela, povećanu učestalost postpartalne depresije nezavisno o tiroidnoj disfunkciji. Novija istraživanja pokazuju signifikantnu povezanost nivoa testosterona i depresivnosti kod žena u kasnoj trudnoći i babinama.
Ginekološki i akušerski faktori
Sadržaj:
Jedna studija je pokazala da kod žena sa izraženim PMS-om postoji značajno veći rizik od nastanka postpartalne depresije kasnijih godina. Pri tome se navodi i sličnost simptoma premenstrualne tenzije i simptoma postpartalne tuge i depresije. Akušerske komplikacije pri porodu mogu biti značajan stresogeni faktor u predisponiranju nastanka postpartalnih promjena raspoloženja. Više studija pokazuje kako sustresogeni životni događajitokom trudnoće i nakon poroda rizični faktor za nastanak postpartalne depresije, te da kod žena koje su prije trudnoće bolovale od neke forme afektivnog poremećaja, postoji povećan rizik relapsa bolesti nakon porođaja.
Bračni, partnerski i porodični odnosi
Veliki broj studija ukazuje na povezanost nepovoljnih bračnih ili partnerskih odnosa tokom trudnoće sa rizikom nastanka postpartalne depresije. Loš odnos buduće majke sa vlastitom majkom važan je rizični faktor što se tumači usađenom krivom percepcijom vrijednosti majčinstva, koje se doživljava kao izvor frustracija, jer je programiran negativni obrazac očekivanja svoje uloge nakon porođaja.
Lična i porodična psihopatologija
Žene koje imaju pozitivnu psihijatrijsku anamnezu prije trudnoće, imaju povećan rizik nastanka postpartalne depresije. Novije metaanalize ukazuju na vezu pozitivne porodične psihijatrijske anamneze, naročito prisutnosti depresije kod majki porodilja i nastanka postpartalne depresije.
