Ginekološki pregled, posebno prvi, može biti neugodan, s obzirom da nekom nepoznatom trebamo predočiti informacije o svom tijelu, seksualnim navikama, i sl. Ipak, u skladu sa modernim vremenom u kom živimo, ginekološki pregled nikako ne bi smio biti tabu tema, niti nešto neugodno. Svaka djevojka i žena bi trebala savjesno brinuti o svom zdravlju, posebno polnom, a o tome ovom prilikom piše dr Bojana Popović, specijalista ginekologije i akušerstva u Klinici za ginekologiju i akušerstvo UKC RS.

Kada je vrijeme za prvi ginekološki pregled?

Na prvi ginekološki pregled bi trebalo otići ukoliko planirate ili ste već postali seksualno aktivni, takođe u slučaju da planirate porodicu ili jednostavno želite savjet o kontracepciji. Tačno vrijeme za prvi ginekološki pregled nije moguće reći. Većina ginekologa se slaže da je prvi ginekološki pregled poželjno obaviti ukoliko imate neki od ginekoloških problema ili (ukoliko ih nemate) sa navršenom 21. godinom života. Moj stav je da prvi ginekološki pregled treba uraditi nakon prvog (vaginalnog) polnog odnosa (bez obzira imate li problema) ili ako imate problem i prije prvog polnog odnosa.

Na prvi ginekološki pregled ili razgovor, bez obzira na godine, trebalo bi da odete i ukoliko imate 16 godina, a još niste dobili prvu menstruaciju (MENARHA), ukoliko primijetite bilo kakav poremećaj ili neuobičajenu bol tokom menstrualnog krvarenja, ukoliko izostane menstruacija (bez obzira da li ste seksualno aktivni ili ne), te ukoliko postoji neugodan iscjedak iz vagine, svrab, peckanje ili bradavice na vanjskim polnim organima (VULVA).

Čak i ako niste imali polni odnos (djevica ste) savjetujem da se javite ginekologu ukoliko imate bilo kakav ginekološki problem.

Koliko često se preporučuje? 

Ginekološki pregled uglavnom je dovoljno uraditi jednom godišnje, naravno ukoliko ne postoji neka dodatna problematika. Kod žena starije životne dobi, kao i kod operisanih žena kod kojih su odstranjeni materica i/ili jajnici, a nemaju akutnih ginekoloških tegoba (naravno uz uredne prethodne ginekološke preglede), pregled se može obavljati svake dvije godine.

Kako se pripremiti za ginekološki pregled?

 U pripremi za ginekološki pregled važno je:

• dogovoriti pregled u vrijeme kada nemate menstruaciju (ukoliko je iznenada dobijete, javite se i odgodite pregled)
• prilikom naručivanja napomenuti da se radi o prvom ginekološkom pregledu ( da bi Vas sestra uputila o kakvom se pregledu radi i samim tim da Vam smanji strah od pregleda),
• ne upražnjavati polni odnos
• ne koristiti vaginalete, vaginalne kreme ili gelove 24h prije pregleda
• ne koristiti sredstva za ispiranje vagine 24h prije pregleda
• prethodno evidentirati datum posljednje menstruacije i koliko je dugo ona trajala
• oprati se mlakom vodom i sapunom ili kupkom prije pregleda

Šta će me pitati ginekolog? 

S obzirom na činjenicu da je riječ o prvom ginekološkom pregledu bilo bi poželjno da u pratnji bude majka, prijateljica ili partner.

Prije početka pregleda ginekolog će obaviti  razgovor koji uključuje:

• uzimanje opštih podataka (ime, prezime, datum rođenja, bračno stanje, zanimanje),
• navođenje razloga dolaska ginekologu,
• porodičnu i ličnu anamnezu (odnosi se na alergije na lijekove i drugo, preležane bolesti, operacije, da li neko u porodici ima neko prenosivo oboljenje, i sl.),
• ginekološku anamnezu (prva menstruacija, posljednja menstruacija, trajanje ciklusa, bolne menstruacije, bol prilikom seksualnog odnosa, redovitost ciklusa, polno prenosive bolesti, kontracepcija, karcinom dojke u porodici, ginekološki tumori u porodici),
• podatke o uzimanju lijekova (oralna hormonska kontracepcija, lijekovi za poticanje ovulacije, antibiotici i sl.).

Kako izgleda ginekološki pregled? 

Ginekolog će prije pregleda objasniti kako pregled izgleda. Pregled se obavlja u ležećem položaju sa savijenim i rastavljenim nogama u koljenu. Poželjno je da uputite ginekologa o eventualnom osjećaju srama ili nelagode. Ginekološki pregled se sastoji od tri dijela.

Inspekcija

Ginekolog će posmatrati vanjski dio polnih organa (velike i male usne, klitoris i analni predio).

Pregled spekulumom

Spekulum je metalni (ili plastični) instrument koji se bezbolno umetne u vaginu i na taj način omogućava vizuelni pregled vagine i vrata materice (grlića). Na taj način se, takođe, omogućava uzimanje brisa za citološku (Papanicolau) i mikrobiološku analizu (cervikalni brisevi).

Ručni (bimanuelni) pregled

Posljednji dio pregleda podrazumijeva pregled stanje materice, jajovoda i jajnika. Umetanjem jednog ili dva prsta u vaginu pacijentkinje bezbolno se procjenjuje veličina, konzistencija i pomičnost karličnih organa žene. Druga ruka služi za potisak izvana i na taj način se bezbolno omogućava kompletan pregled. Kod djevica takav pregled se vrši kroz debelo crijevo.

Šta je PAPA test i zašto se radi?

Papa test se preporučuje svim seksualno aktivnim ženama. Papa test je jednostavna i bezbolna metoda ispitivanja ćelija u uzetom materijalu, sa prednje i zadnje usne i kanala grlića materice, prilikom  kojeg se mogu otkriti znaci zapaljenja grlića, uzročnici infekcije, dobroćudne i zloćudne ćelije i druge patohistološke promjene.

Papanikolau test je metoda dopunskog ispitivanja u okviru ginekološkog pregleda koji ima za cilj RANO OTKRIVANJE PREKANCEROZNIH I KANCEROZNIH PROMJENA ćelija grlića materice, koje prethode karcinomu.

Zašto se radi ultrazvučni pregled?

Ultrazvučni pregled je dio kompletnog ginekološkog pregleda. Metoda je jednostavna, sigurna, klinički važna i može se ponavljati koliko god puta je potrebno, a da to ni na koji način ne ugrozi pacijentkinju.

Ultrazvukom se uspješno prikazuje anatomija male karlice, benigni i maligni tumori materice, jajnika i jajovoda, koje ne možemo da vidimo prethodno opisanim dijelom ginekološkog pregleda. Preporuka je da ultrazvučni pregled u okviru redovnog ginekološkog pregleda žena uradi jednom godišnje.

Redovni ginekološki pregledi su veoma važni, jer upravo se njima na vrijeme mogu primijetiti i najmanje promjene koje ukazuju na bolest reproduktivnog sistema, a samim tim se mogu uspješno i brzo liječiti i izliječiti.

Uzimajući u obzir gore navedeno potrebno je da djevojke/ žene jednom godišnje posjete ginekologa.